Gastroskopię wykonuje się głównie w przypadku występowania takich objawów jak:

1. bóle górnej części jamy brzusznej;
2. nudności, wymioty;
3. zaburzenia połykania, zgaga, pieczenie w przełyku;
4. krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego;
5. utrata masy ciała i anemia.

Gastroskopię wykorzystuje się również do badań kontrolnych po zabiegach chirurgicznym. W porównaniu do technik RTG stosowanych w diagnostyce żołądka, gastroskopia jest badaniem bardziej czułym, co ma znaczenie szczególnie w przypadku rozpoznawania zapalenia, wrzodów lub guzów górnego odcinka przewodu pokarmowego. Ponadto podczas gastroskopii możliwe jest wykrycie nowotworu we wczesnej fazie rozwoju i rozróżnienie pomiędzy zmianą złośliwą i niezłośliwą dzięki możliwości pobrania wycinka (tzw. biopsji) z podejrzanej zmiany. Biopsję wykonuje się specjalnym instrumentem wprowadzanym przez gastroskop, pobrane próbki przesyłane są następnie do badania histo-patologicznego. Biopsje wykonywane są nie tylko do stwierdzania nowotworowego charakteru zmian, stosuje się je również do oceny innych zmian, w tym infekcji żołądka bakterią Helicobacter pylori.

Podczas gastroskopii można wykonać wiele zabiegów terapeutycznych – usuwać polipy
i połknięte ciała obce, zahamować krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego, a także wykonać poszerzenie zwężeń przewodu pokarmowego. Endoskopowe techniki tamowania krwawienia ze zmian przewodu pokarmowego zdecydowanie zmniejszyły potrzebę leczenia operacyjnego oraz uzupełniania utraty dużej ilości krwi.

Żołądek powinien być całkowicie opróżniony. Pacjent powinien być na czczo, czyli nie może pić ani jeść na około 8 godzin przed badaniem. Należy się stosować ściśle do zaleceń lekarskich, w przeciwnym razie może dojść do zakrztuszenia się chorego podczas badania.

Należy również poinformować lekarza o poważnych schorzeniach, zwłaszcza układu krążenia i oddechowego i alergiach oraz zażywanych lekach na kilka dni przed badaniem. Dotyczy to szczególnie leków mających wpływ na krzepnięcie krwi, takich jak aspiryna, witamina E, niesterydowe leki przeciwzapalne oraz insulina. W niektórych przypadkach będzie wymagane czasowe odstawienie leku lub zastąpienie go innym.

Przed zabiegiem znieczula się gardło środkiem znieczulającym w sprayu, w niektórych uzasadnionych przypadkach podaje się również dożylne leki uspokajające. Takie postępowanie zwiększa komfort chorego podczas badania. Pacjenta układa się w pozycji leżącej na wznak lub na boku. Gastroskop jest wprowadzany przez usta do przełyku i żołądka, a następnie do dwunastnicy. Gastroskop nie przeszkadza w oddychaniu. Podczas badania wdmuchiwane jest powietrze, które pozwala lepiej uwidocznić badaną okolicę ale może też wywołać uczucie wzdęcia. Badanie trwa zwykle 10-30 minut.

Po wykonanej gastroskopii wyniki badania przekazuje pacjentowi lekarz. Czas oczekiwania na wynik badania może się wydłużyć do 1 godziny w przypadku pobrania wycinków do testu na obecność bakterii Helicobacter pylori. Bezpośrednio po badaniu chory może odczuwać wzdęcia, które zwykle szybko ustępują. Jest to spowodowane powietrzem wdmuchiwanym do żołądka podczas badania. Niewielki ból gardła wywołany podrażnieniem podczas wprowadzania instrumentu może być odczuwalny do kilku dni po badaniu. Po opuszczeniu szpitala/gabinetu można powrócić do normalnej diety i zażywać lekarstwa, chyba że lekarz zaleci inaczej. Po pobraniu wycinków należy się liczyć z potrzebą wstrzymania się od spożywania ciepłych i stałych pokarmów w dobie badania.

Jeżeli chory otrzymał środki uspokajające, to pozostaje pod obserwacją przez 1-2 godziny po badaniu. Nie należy prowadzić samochodu lub innych pojazdów w dniu badania, gdyż podane środki uspokajające mogą upośledzać odruchy i postrzeganie rzeczywistości. Prosimy zatem o obecność osoby towarzyszącej, która pomoże w powrocie do domu po zakończonym badaniu. Pacjent otrzymuje wynik badania wraz z zaleceniami i recepty w razie konieczności zażywania leków. Jeżeli podczas badania pobrano materiał do badania histopatologicznego należy zgłosić się po 2-3 tygodniach do Poradni Chirurgicznej celem odebrania wyników i ustalenia dalszego postępowania.

Gastroskopia i biopsja są badaniami bezpiecznymi w rękach lekarza który ma odpowiednie kwalifikacje. Powikłania są rzadkie lecz mogą wystąpić. Należą do nich krwawienie z miejsca biopsji lub polipektomii oraz perforacja (przedziurawienie) przewodu pokarmowego. Transfuzje krwi są rzadko potrzebne. Powikłaniem może by również reakcja uboczna na leki uspokajające oraz infekcja lub krwiak w miejscu wkłucia dożylnego. Do złagodzenia dolegliwości stosuje się wówczas ciepły, wilgotny okład na miejsce wkłucia, w uzasadnionych wypadkach antybiotyki.

Należy skontaktować się z lekarzem w przypadku gdy wystąpią:

– Utrzymujące się lub narastające kłopoty z połykaniem;
– Narastający ból gardła;
– Przewlekły kaszel lub brak tchu;
– Ból w klatce piersiowej;
– Gorączka powyżej 38o C;
– Dreszcze;
– Nudności lub wymioty;
– Nasilający się brak apetytu;
– Krwawienie z odbytu w ilości większej niż pół szklanki.

Wskazania do wykonania kolonoskopii:

1. badanie profilaktyczne raka jelita grubego, szczególnie u osób po 50 roku życia i wcześniej u osób obciążonych wywiadem rodzinnym (rak przewodu pokarmowego);
2. podejrzenie polipów jelita grubego lub kontrola po wcześniejszym zabiegu polipektomii;
4. zaburzenia w oddawania stolca – biegunki i/lub zaparcia, stolce ołówkowate, uczucie nieskutecznego parcia na stolec;
5. krwawienia z odbytu,
6. przed lub po niektórych zabiegach chirurgicznych;
7. podejrzenie zmian zapalnych jelita grubego.
8. diagnostyka anemii.

Przed badaniem jelito grube musi być dokładnie oczyszczone ze stolca. Przygotowanie polega na spożywaniu specjalnych preparatów rozpuszczalnych w wodzie oczyszczających jelito (np. Fortrans), diecie płynnej, zażywaniu leków przeczyszczających i wykonywaniu doodbytniczych wlewów oczyszczających jelito przed badaniem. Szczegółowych instrukcji dotyczących sposobu przygotowania do badania udziela lekarz podczas wizyty w Poradni Chirurgicznej.

Brak dokładnego przygotowania jelita uniemożliwia wykonanie badania i w niektórych przypadkach zagraża bezpieczeństwu chorego podczas badania, dlatego wymaga przełożenia terminu kolonoskopii. Dlatego w razie jakichkolwiek wątpliwości dotyczących sposobu przygotowania jelita prosimy o kontakt z lekarzem.

Podczas przygotowania większość leków może być zażywana jak dotychczas. Należy jednak poinformować lekarza o zażywanych lekach, szczególnie jeżeli jest to Acenokumarol, Sintrom, Aspiryna, Witamina E, niesterydowe środki przeciwzapalne lub insulina. W niektórych przypadkach będzie wymagane czasowe odstawienie leku lub zastąpienie go innym.

Kolonoskopię wykonuje się zwykle po podaniu dożylnych środków uspokajających i przeciwbólowych, prosimy zatem o obecność osoby towarzyszącej przy wypisie ze Szpitala. Leki podawane podczas kolonoskopii mogą upośledzać odruchy chorego, co uniemożliwia prowadzenie pojazdów w bezpośrednim okresie po badaniu.

W trakcie badania jelito pompowane jest powietrzem. Zwykle badanie jest dobrze tolerowane przez pacjentów, mogą być odczuwane parcie, wzdęcia, kolkę podczas wykonywania badania. Lekarz poda ci dożylnie leki uspokajające które pozwolą Ci lepiej znieść badanie. Badanie jest wykonywane w pozycji na wznak lub na boku. Podczas wprowadzania i wyjmowania instrumentu śluzówka jelita jest dokładnie oglądana przez lekarza. Badanie trwa 10 do 60 minut. W rzadkich przypadkach lekarz nie może uwidocznić całego jelita i zaleca wówczas badanie dodatkowe – wlew kontrastowy jelita grubego lub CT.

Jeżeli lekarz podczas badania zauważa podejrzaną zmianę, może wykonać biopsję którą przesyła do badania histpatologicznego. Znajdowane polipy zwykle usuwa się w całości podczas badania . Większość polipów ma charakter łagodny, ale określane jest to dopiero po badaniu mikroskopowym. Polipy usuwa się używając koagulacji i specjalnej pętli. Jeżeli polipów jest wiele lub mają one duże rozmiary, w celu ich usunięcia może być potrzebne powtórzenie badania. Usuwanie polipów jest ważnym elementem zapobiegania rakowi jelita grubego.

Miejsca krwawienia podczas badania mogą zostać zaopatrzone za pomocą ostrzyknięcia specjalnymi preparatami obliterującymi lub skoagulowane.

Wynik badania po wykonanej kolonoskopii przekazuje pacjentowi lekarz. Bezpośrednio po badaniu zwykle odczuwane są wzdęcia i kurcze brzucha powodowane przez powietrze wprowadzone do jelita. Uczucie to mija zwykle po oddaniu wiatrów. Po badaniu można odżywiać się i powrócić do normalnej aktywności życiowej tego samego dnia. Jeżeli chory otrzymał środki uspokajające, to pozostaje pod obserwacją przez 1-2 godziny po badaniu. Nie należy prowadzić samochodu lub innych pojazdów w dniu badania, gdyż podane środki uspokajające mogą upośledzać odruchy i postrzeganie rzeczywistości. Prosimy zatem o obecność osoby towarzyszącej, która pomoże w powrocie do domu choremu po wypisie ze Szpitala. Pacjent otrzymuje kartę informacyjną wraz z zaleceniami i recepty w razie konieczności zażywania leków. Jeżeli podczas badania pobrano materiał do badania histopatologicznego należy zgłosić się po 2-3 tygodniach do Poradni Chirurgicznej celem odebrania wyników i ustalenia dalszego postępowania.

Kolonoskopia jest bezpiecznym badaniem w rękach doświadczonego endoskopisty. Do rzadko występujących komplikacji należą krwawienie z miejsca biopsji lub polipektomii oraz perforacja (przedziurawienie) jelita. Perforacja może wymagać zabiegu operacyjnego. Krwawienia z odbytu po mogą trwać do kilku dni po badaniu i zwykle nie stanowią istotnego problemu klinicznego. Transfuzje krwi po badaniu kolonoskopowym należą do rzadkości. Rzadko występują również objawy uboczne po podaniu leków uspokajających. Również w miejscu wkłucia do żyły może powstać bolesne zgrubienie. Do złagodzenia dolegliwości stosuje się wówczas ciepły, wilgotny okład na miejsce wkłucia.

Należy skontaktować się z lekarzem w przypadku gdy wystąpi:

– Utrzymujący się i narastajcy ból brzucha
– Gorączka powyżej 38o C;
– Dreszcze;
– Krwawienie z odbytu w ilości więcej niż pół szklanki;
– Nudności lub wymioty;
– Nasilający się brak apetytu;
– Przewlekły kaszel lub brak tchu.

ERCP wykonuje się celem diagnostyki chorób trzustki i dróg żółciowych, podczas tego badania możliwe jest również leczenie niektórych chorób. Badanie to stosuje się, gdy pacjent ma objawy sugerujące choroby wymienionych narządów lub też do wyjaśnienia nieprawidłowych wyników badań krwi, ultrasonografii lub CT.

Najczęstszymi wskazaniami do ERCP są:
• żółtaczka mechaniczna i podejrzenie obecności przeszkody w drogach żółciowych (kamienie żółciowe, guzy);
• wykryte w badaniach USG lub CT złogi lub guzy w okolicy wątrobowo-dwunastniczo-trzustkowej;
• podejrzenie chorób trzustki;
• bóle brzucha i utrata masy ciała.

ERCP znajduje zastosowanie do diagnostyki i leczenia powikłań po zabiegu usunięcia pęcherzyka żółciowego (cholecystektomii). ERCP może być również wykonane przed cholecystektomią jako procedura dodatkowa. Zabieg papillotomii czyli nacięcie brodawki Vatera pozwala na poszerzenie ujścia dróg żółciowych i wykonanie dodatkowych manewrów w obrębie dróg żółciowych i trzustkowych. W trakcie badania mogą zostać wykryte i jednocześnie usunięte kamienie żółciowe. W przypadku obecności guzów (nowotworowych i nienowotworowych) blokujących prawidłowy odpływ żółci podczas badania można wprowadzać stenty udrażniające drogi żółciowe( tzw. protezowanie dróg żółciowych ). U pacjentów z podejrzeniem lub rozpoznaniem choroby trzustki ERCP może być użyte do podjęcia decyzji o konieczności i rodzaju zabiegu operacyjnego. W niektórych przypadkach podczas badania możliwe jest usunięcie kamieni z przewodów trzustkowych.

Żołądek powinien być całkowicie opróżniony. Pacjent powinien być na czczo, czyli nie może pić ani jeść na około 8 godzin przed badaniem. Należy się stosować ściśle do zaleceń lekarskich, w przeciwnym razie może dojść do zakrztuszenia się chorego podczas badania.

Należy również poinformować lekarza o poważnych schorzeniach, zwłaszcza układu krążenia i oddechowego i alergiach oraz zażywanych lekach na kilka dni przed badaniem. Dotyczy to szczególnie leków mających wpływ na krzepnięcie krwi, takich jak aspiryna, witamina E, niesterydowe leki przeciwzapalne oraz insulina. W niektórych przypadkach będzie wymagane czasowe odstawienie leku lub zastąpienie go innym.

Pacjent układany jest w pozycji leżącej na stole RTG. Do znieczulenia gardła stosowany jest miejscowy środek znieczulający w sprayu, co pomaga zwalczyć odruch wymiotny. Następnie endoskop wprowadzany jest przez usta do żołądka i dalej do dwunastnicy. Komfort pacjenta zapewniają leki podawane dożylnie. Zabieg trwa około 1 godziny. Endoskop nie przeszkadza w oddychaniu. Większość pacjentów zapada w sen podczas badania i odczuwa jedynie lekki dyskomfort. Może być odczuwalne niewielkie rozdęcie podczas i po zabiegu. Powodowane to jest przez powietrze wdmuchiwane podczas badania do żołądka. Następnie do przewodu trzustkowego i dróg żółciowych wstrzykiwany jest kontrast co również może powodować chwilowy dyskomfort.

Po badaniu chory pozostaje pod obserwacją przez 1‑2 godziny do momentu ustąpienia działania leków uspokajających. Przez 1-2 dni możliwe jest odczuwanie niewielkiego bólu gardła. Po opuszczeniu szpitala/gabinetu można powrócić niezwłocznie do normalnej diety, leków i aktywności życiowej, chyba że lekarz zaleci inaczej.

O wynikach badania poinformuje lekarz. W przypadku gdy wykonywana jest biopsja, na wyniki badania histopatologicznego oczekuje się przez 2-3 tygodni. Działanie leków uspokajających może spowodować, pacjent nie będzie pamiętał dokładnie instrukcji udzielonych przez lekarza po badaniu. W takim przypadku należy zgłosić się do badania.

ERCP jest bezpiecznym badaniem w rękach lekarza, który ma odpowiednie kwalifikacje. Powikłania są rzadkie lecz mogą wystąpić. Jeżeli podczas ERCP wykonano procedurę terapeutyczną taką jak usunięcie kamienia, założenie stentu/drenu do dróg żółciowych, istnieje ryzyko dodatkowych powikłań jak krwawienie lub perforacja (przedziurawienie przewodu pokarmowego). Transfuzje krwi są rzadko potrzebne. Powikłaniem może by również reakcja uboczna na leki uspokajające oraz infekcja lub krwiak w miejscu wkłucia dożylnego. Do złagodzenia dolegliwości stosuje się wówczas ciepły, wilgotny okład na miejsce wkłucia, w uzasadnionych wypadkach antybiotyki.

Należy skontaktować się z lekarzem w przypadku gdy wystąpią:
• Utrzymujące się lub narastające kłopoty z połykaniem;
• Narastający ból gardła;
• Przewlekły kaszel lub brak tchu;
• Ból w klatce piersiowej;
• Gorączka powyżej 38o C;
• Dreszcze;
• Nudności lub wymioty;
• Nasilający się brak apetytu;
• Krwawienie z odbytu w ilości większej niż pół szklanki.

Wskazaniami do enteroskopii są:
• krwawienie z przewodu pokarmowego o nieustalonej przyczynie,
• niedokrwistość z niedoboru żelaza przy prawidłowym wyniku kolonoskopii i gastroskopii,
• diagnostyka i (lub) zabiegi terapeutyczne w chorobie Leśniowskiego-Crohna z zajęciem jelita cienkiego,
• diagnostyka i (lub) zabiegi diagnostyczne w zespołach polipowatości,
• weryfikacja nieprawidłowości rozpoznanych w endoskopii kapsułkowej lub badaniu radiologicznym,
• ECPW u pacjentów z zespoleniem omijającym.