Informacje dla pacjenta przed znieczuleniem

Każdy zabieg operacyjny i każde znieczulenie jest ingerencją w równowagę organizmu i niesie ze sobą ryzyko powikłań. Aby zminimalizować to ryzyko prosimy o uważne przeczytanie poniższych informacji i skrupulatne wypełnienie ankiety anestezjologicznej, która zawiera ważne pytania dotyczące Państwa stanu zdrowia.

Znieczulenie ogólne (nazywane potocznie narkozą)

Polega na wprowadzeniu pacjenta w stan głębokiego snu (narkozy) na czas zabiegu operacyjnego. Sen i nieodczuwanie bólu są wynikiem działania leków, które anestezjolog podaje najczęściej dożylnie. Drogą dożylną podajemy również leki zwiotczające mięśnie. Pacjent zostaje podłączony do respiratora, który przejmuje lub wspomaga oddychanie. Niektóre zabiegi operacyjne wymagają użycia dodatkowego sprzętu, jak zgłębniki (np. zakładane do żołądka), cewniki (np. do pęcherza moczowego) oraz założenia kolejnych wkłuć dożylnych (czasem do żył centralnych) lub rzadziej tętniczych. Wszystkie te czynności są wykonywane u już znieczulonego („śpiącego”) pacjenta. Przez cały czas trwania znieczulenia anestezjolog jest obecny przy pacjencie, nadzoruje jego stan, kontroluje monitorowane parametry życiowe (jak tętno, EKG, ciśnienie tętnicze krwi i inne), na bieżąco leczy ewentualne powikłania czy niekorzystne objawy chorób przewlekłych, na które pacjent cierpi. Aby zapewnić Państwu komfort po zabiegu operacyjnym, każdy pacjent otrzymuje leki uśmierzające ból, zwykle drogą doustną, dożylną lub przez cewnik zewnątrzoponowy (o ile takie znieczulenie będzie u Państwa wykonane), rzadziej w formie zastrzyków domięśniowych lub podskórnych.

Ryzyko znieczulenia ogólnego

Na ryzyko wystąpienia powikłań ma wpływ wiele czynników. Większe jest prawdopodobieństwo pojawienia się poważnych powikłań (zarówno w czasie znieczulenia, jak i w okresie pooperacyjnym) u pacjentów w podeszłym wieku, obciążonych przewlekłymi chorobami, zwłaszcza jeżeli dotyczą one serca, płuc, nerek czy wątroby. Jednak pamiętać należy, że powikłań nie można wykluczyć w żadnej grupie pacjentów. Mogą się one zdarzyć również u osób młodych i zdrowych. Jesteśmy zobowiązani przedstawić możliwe powikłania znieczulenia ogólnego (od najczęstszych do najrzadszych): ból gardła, drapanie w gardle, przejściowe trudności w przełykaniu, nudności i wymioty, uszkodzenia zębów, warg, języka, śluzówki jamy ustnej, reakcje nietolerancji na leki, reakcje alergiczne, wstrząs uczuleniowy (anafilaktyczny), przedostanie się zawartości żołądka do dróg oddechowych i płuc oraz związana z tym ciężka niewydolność oddechowa, zator w naczyniu krwionośnym, gorączka (hipertermia) złośliwa, zatrzymanie krążenia krwi i oddychania oraz inne nietypowe, trudne do przewidzenia powikłania. Poważne zagrażające życiu powikłania zdarzają się niezwykle rzadko. Częstość zgonu z przyczyn anestezjologicznych w czasie znieczulenia ogólnego ocenia się na 1 na 100 000 znieczuleń. Dla przykładu prawdopodobieństwo przypadkowego zgonu w domu wyliczono na 1:11 000.

Znieczulenia przewodowe (podpajęczynówkowe i zewnątrzoponowe)

Polegają na wstrzyknięciu leku miejscowo znieczulającego w sąsiedztwie struktur nerwowych rdzenia kręgowego.
Lek czasowo blokuje funkcje nerwów, co objawia się zniesieniem czucia bólu i utratą lub osłabieniem siły mięśniowej w dolnej połowie ciała. Ukłucie wykonuje się w lędźwiowym odcinku kręgosłupa, w znieczuleniu miejscowym. W żadnym z tych znieczuleń wkłuwana igła nie ma bezpośredniego kontaktu ani z rdzeniem kręgowym ani z żadnymi innymi strukturami nerwowymi. W znieczuleniu podpajęczynówkowym można przeprowadzić zabiegi chirurgiczne, dla których pole operacyjne znajduje się w dolnej połowie ciała. Aby pacjent nie denerwował się w czasie trwania operacji, istnieje możliwość dożylnego podania leku uspokajającego i nasennego. Po znieczuleniu podpajęczynówkowym pacjent przebywa do około 4 godzin w pozycji leżącej, aby zapobiec występowaniu popunkcyjnych bólów głowy. Znieczulenie zewnątrzoponowe jest zwykle łączone ze znieczuleniem ogólnym i wykorzystywane do przeprowadzenia poważnych operacji brzusznych. W tych sytuacjach służy ono też do uśmierzania bólu w okresie pooperacyjnym.

Możliwe powikłania znieczuleń podpajęczynówkowego i zewnątrzoponowego (od najczęstszych do najrzadszych):

spadek ciśnienia tętniczego krwi, przejściowe trudności z oddawaniem moczu, bóle okolicy lędźwiowej, przejściowe zaburzenia czucia, mrowienie, osłabienie nóg, reakcje uczuleniowe na leki lub zatrucie lekami, zakażenie, trwałe uszkodzenia nerwów, w tym paraliż lub niedowład kończyn dolnych, popunkcyjne bóle głowy, inne nietypowe powikłania.

Najcięższe powikłanie, jakim jest paraliż niedowład kończyn dolnych jest najczęściej związany z zaburzeniami krzepnięcia krwi u pacjenta. Częstość tego powikłania ocenia się na 1 na 100 000 znieczuleń regionalnych.

Jak przygotować się do znieczulenia?

Leki

Leki przyjmowane na stałe proszę zażyć rano w dniu zabiegu, chyba że lekarz zaleci inaczej.
Chorzy na cukrzycę leczoną lekami doustnymi albo insuliną w dniu zabiegu: nie zażywają leków przeciwcukrzycowych, ani nie podają sobie samodzielnie insuliny we wstrzyknięciu!
Chorzy przyjmujący leki zmniejszające krzepliwość krwi powinni poinformować o tym lekarza w Poradni przy wizycie wstępnej oraz anestezjologa przy wizycie kwalifikacyjnej. Ze względu na bezpieczeństwo podczas operacji konieczne może być odstawienie lub zmiana tych leków na inne, nawet do 10 dni  przed zabiegiem. Decyzję o tym podejmuje lekarz prowadzący i anestezjolog.

Posiłki i napoje

Przed znieczuleniem i operacją pacjent musi mieć pusty żołądek. Oznacza to, że: nie wolno nic jeść 6 godzin przed planowanym zabiegiem. Wolno pić czyste płyny do 2 godzin przed planowanym zabiegiem. Czyste płyny: woda, soki bez miąższu, kawa i herbata.
Ponieważ niektóre zabiegi operacyjne lub choroby, którymi obciążony jest pacjent (cukrzyca, choroby przewodu pokarmowego), wymagają dłuższych okresów głodzenia, należy zapytać lekarza o dopuszczalny czas ostatniego posiłku i napoju.
Niezastosowanie się do powyższych zaleceń będzie skutkowało odroczeniem zabiegu w czasie, ponieważ znieczulenie pacjenta nie będącego na czczo może spowodować zachłyśnięcie, czyli przedostanie się treści pokarmowej i soku żołądkowego do płuc. Prowadzi to do ciężkiej niewydolności oddechowej i może skończyć się śmiercią pacjenta.

Biżuteria, makijaż, protezy

Przed wejściem na blok operacyjny należy zdjąć okulary, peruki, protezy kończyn i biżuterię (zegarek, bransoletki, pierścionki, obrączki, łańcuszki, wszystkie kolczyki), wyjąć szkła kontaktowe i ruchome protezy zębowe, zmyć makijaż i lakier do paznokci. Osoby niedosłyszące mogą pozostawić aparat słuchowy, ale prosimy o skonsultowanie tego z personelem bloku operacyjnego.

Zgoda na znieczulenie

Podczas konsultacji anestezjologicznej zostanie pobrana od Państwa zgoda:

  • na zaproponowany rodzaj znieczulenia do planowanego zabiegu operacyjnego/diagnostycznego, jak również na towarzyszące temu postępowanie medyczne (kroplówki, przetoczenia krwi i środków krwiopochodnych, wkłucia, leki, oddech zastępczy) w czasie i po zabiegu,
  • na medycznie uzasadnione zmiany lub rozszerzenie postępowania anestezjologicznego, w tym zmianę rodzaju znieczulenia.

Ankieta anestezjologiczna

Proszę udzielić szczerych odpowiedzi na zawarte w niej pytania. Zatajenie istotnych informacji o stanie Państwa zdrowia, przebiegu dotychczasowego leczenia czy przyjmowanych lekach, może doprowadzić do wynikających z tego faktu konsekwencji zdrowotnych i powikłań znieczulenia.

W razie wątpliwości proszę zasięgnąć opinii lekarza pierwszego kontaktu i osób bliskich.

Wypełnioną Ankietę proszę przedstawić lekarzowi anestezjologowi podczas badania – konsultacji anestezjologicznej.
Niniejsza INFORMACJA i ANKIETA ANESTEZJOLOGICZNA nie zastępuje rozmowy pacjenta z lekarzem anestezjologiem!
W przypadku jakichkolwiek wątpliwości, co do rodzaju proponowanego znieczulenia, wskazań i przeciwskazań, powikłań bądź postępowania w okresie po znieczuleniu proszę nie wahać się zadać tych pytań lekarzowi w trakcie wizyty anestezjologicznej.