Cystoskopia

Cystoskopia jest badaniem, pozwalającym oglądnąć „od środka” cewkę moczową i pęcherz moczowy,  a u mężczyzn również ocenić zamknięcie cewki moczowej przez prostatę. Badanie wykonywane jest w znieczuleniu miejscowym za pomocą żelu podawanego do cewki moczowej (przed badaniem można również przyjąć paracetamol – najczęściej 1 tbl. 500mg – o ile nie występują przeciwskazania do przyjmowania tego leku).

Cystoskop, który jest cienkim rurowatym urządzeniem umożliwiającym oświetlenie i oglądanie dróg moczowych, wprowadzany jest przez cewkę moczową (czyli przewód wyprowadzający mocz z pęcherza, którego zakończenie znajduje się na żołędzi prącia u mężczyzn i w przedsionku pochwy u kobiet) pod kontrolą wzroku aż do pęcherza moczowego (badanie może być niekompletne w przypadku zwężenia cewki lub szyi pęcherza uniemożliwiającego przeprowadzenie endoskopu przez zwężenie). Po tym następuje wypełnienie pęcherza moczowego sztucznie przez endoskop, co pozwala na inspekcję jego wnętrza (może wówczas wystąpić uczucie parcia, które minie po opróżnieniu pęcherza).

Wskazania do wykonania cystoskopii

Najbardziej podstawowym wskazaniem do wykonania cystoskopii jest krwiomocz, który może być objawem obecności nowotworu złośliwego
w układzie moczowym.  Inne wskazania to krwinkomocz (zwiększona liczba erytrocytów w osadzie moczu), zaburzenia w oddawaniu moczu u obu płci, podejrzenie kamicy w dolnych drogach moczowych, objawy nadaktywności pęcherza moczowego, nietrzymanie moczu, ból przy oddawaniu moczu, podejrzenie zwężenia cewki moczowej i szyi pęcherza moczowego oraz nadzór nad pacjentem po usunięciu guza (raka) pęcherza moczowego (wówczas badanie wykonuje się najczęściej co 3 miesiące). 

Przygotowanie do badania

Badanie trwa zwykle do 5 minut (ale cały pobyt w gabinecie zabiegowym wyniesie ok. 30- 40 minut) i nie wymaga żadnego przygotowania, poza opróżnieniem pęcherza przed badaniem. Przed badaniem należy wziąć prysznic oraz nie nakładać na skórę żadnych kremów lub dezodorantów, a także tuż przed badaniem usunąć piercing, szczególnie jeśli koliduje z drogami moczowymi. Przed badaniem należy wykonać badanie ogólne moczu z osadem.

Zalecenia po badaniu

Po badaniu można najczęściej od razu opuścić szpital i prowadzić pojazd
(z wyjątkiem sytuacji, w której zostanie się poproszonym o pozostanie na miejscu do czasu opróżnienia pęcherza moczowego).

Zaleca się pić dodatkowo ok 500ml płynu ponad codzienne spożycie i regularnie opróżniać pęcherz moczowy (nie przetrzymywać moczu w pęcherzu). Możliwe jest uczucie dyskomfortu w cewce moczowej (zwykle ustępuje w przeciągu 2 dni). Po badaniu może zostać zapisana furagina lub antybiotyk do przyjmowania od kilku do kilkunastu dni.

Możliwe powikłania

Niebezpieczeństwa związane z badaniem to ryzyko infekcji dolnych dróg moczowych i uszkodzenie cewki moczowej (przejściowe krwawienie może pojawić się bez uszkodzenia cewki moczowej w następstwie tarcia cystoskopu o śluzówkę cewki, szczególnie, gdy jest obecne zwężenie cewki, występują zaburzenia krzepnięcia (lub przyjmowane są leki zaburzające krzepnięcie), obecna jest infekcja, występują anomalie naczyniowe lub atrofia śluzówki. Po badaniu sporadycznie (u osób, u których uprzednio występowały problemy
z opróżnianiem pęcherza) może zdarzyć się zatrzymanie moczu – wówczas założony zostanie cewnik do pęcherza moczowego na krótki czas.

Należy zgłosić się do Szpitala jeśli po badaniu wystąpią: krwawienie świeżą krwią (samo zabarwienie moczu na czerwono powinno ustąpić w przeciągu 2 dni) lub masywne skrzepy w moczu, ból brzucha lub podbrzusza, nudności, gorączka (>38.0 st. C), dreszcze, ból w czasie lub po oddawaniu moczu, trwający dłużej niż dwa dni po badaniu.